“سلامت زنان همواره یکی از موضوعاتی بوده که مورد توجه جوامع قرار گرفته است. در واقع از آنجایی که زنان نقش پررنگی در سلامت یک خانواده و در نهایت جامعه دارند، سلامت جسمی و روحی آن‌ها اهمیت زیادی دارد”.
این جملات کلیشه‌ای و موارد مشابه آن، عبارت‌هایی هستند که هر ساله در سمینارها و هم‌اندیشی‌های مربوط به سلامت زنان از آن‌ها سخن به میان می‌آید. اما آمار و داده‌های مربوط به سلامت زنان نشان می‌دهد که در واقعیت توجه زیادی به این موضوع نمی‌شود! با این حال سال 2021 یک فصل جدید برای استارتاپ‌های حوزه سلامت بانوان به حساب می‌آید.
در این مقاله قصد داریم مفهوم فمتک، نحوه پیدایش آن و جایگاه فمتک در ایران و جهان را بررسی کنیم.
منظور از فمتک چیست؟
فمتک (مخفف Female Technology) شامل طیف وسیعی از محصولات و خدمات مبتنی بر فناوری می‌شود که تمرکز آن‌ها در حوزه رفع نیازهای بیولوژیکی زنان است. فمتک را می‌توان زیرمجموعه‌ای از فناوری سلامت (Health Technology) دانست. از جمله مهمترین حوزه‌هایی که استارتاپ‌های فمتک در آن‌ها فعال هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– ردیابی چرخه قاعدگی
– باروری
– بارداری
با این حال، از آنجایی که این حوزه تقریبا نوظهور است، تعاریف مختلفی از آن می‌شود. برخی از افراد، محصولات زیبایی و مراقبت از پوست را نیز در زمره فمتک قرار می‌دهند، اما اغلب منابع تحلیلی مانند PitchBook، تنها استارتاپ‌هایی را جزو فمتک می‌دانند که محصولات و خدمات آن‌ها مربوط به بخش پزشکی نیازهای بیولوژیکی زنان است.
از نگاه PitchBook به طور کلی فمتک را می‌توان به 4 بخش کلی زیر دسته بندی کرد:
– سلامت و تندرستی عمومی
– مراقبت‌های بهداشتی و تشخیصی
– سلامت باروری
– بارداری و مراقبت از خانواده
Ida Tin و نحوه پیدایش فمتک
اصطلاح فمتک (Femtech) برای اولین بار در سال 2016 توسط یکی از بنیان‌گذاران استارتاپ‌های فعال در این حوزه یعنی Ida Tin (بنیان‌گذار Clue) بکار گرفته شد.
Ida Tin در سال‌های ابتدایی تاسیس Clue، برای اینکه بتواند یک مفهوم مشخص را به سرمایه گذاران (به ویژه مردها) انتقال دهد، Femtech را ابداع کرد. او همچنین امیدوار بود که با ایجاد یک مفهوم جدید بتواند فرصت‌های سرمایه گذاری در این حوزه را به افراد نشان دهد.
او قبل از تاسیس Clue، مدیرعامل Moto Mundo و یکی از بنیان‌گذاران آن بود. آن‌ها در Moto Mundo، برگزاری تورهای موتورسواری در سراسر جهان را مدیریت می‌کردند. در سال 2009 نیز کتابی به نام “Direktøs” در مورد تجربه فعالیت در این شرکت نوشت که در همان سال به پرفروش‌ترین کتاب در کشور دانمارک تبدیل شد.
چرا فمتک دیر به بلوغ رسید؟
برای دریافت پاسخ این موضوع بهتر است کمی به قبل برگردیم. یکی از مهمترین دلایل مورد توجه قرار نگرفتن فمتک و استارتاپ‌های فعال در این حوزه، تابوهای موجود در فرهنگ کشورهای مختلف در ارتباط با موضوعات مربوط به زنان و مسائل جسمی آنان است.
به عنوان مثال تبلیغ محصولات قاعدگی تا سال 1972 در تلویزیون آمریکا ممنوع بود. همچنین بسیاری از کشورها حتی آمریکا که به عنوان مهد آزادی از آن یاد می‌شود، سابقه طولانی در عدم پذیرش قاعدگی به عنوان یک واقعیت در زندگی زنان دارند.
البته هنوز هم افراد بسیاری در سراسر جهان ترجیح می‌دهند در مورد مسائل مربوط به قاعدگی، عفونت‌های ادراری، بارداری، زایمان یا یائسگی صحبت نکنند. به عنوان مثال با اینکه حدود نیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل می‌دهند و سالانه 500 میلیارد دلار صرف هزینه‌های پزشکی زنان در سراسر جهان می‌شود، اما تنها 4% از کل تحقیق و توسعه در حوزه سلامت، مربوط به سلامت زنان است (طبق داده‌های PitchBook).
از طرفی دیگر بسیاری از تصمیم گیرندگان و صاحبان منصب در جوامع مختلف مردها هستند. طبق گزارش PitchBook در سال 2021، حدود 85% از پزشکان عمومی ایالات متحده را مردان تشکیل می‌دهند. همچنین 90% از تصمیم گیرندگان در شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) مردها هستند. بنابراین عدم پذیرش این موضوع در هیئت‌های مدیره و جلسات تامین مالی، تعجب برانگیز نیست.
2021؛ شروع یک فصل جدید در حوزه فمتک
با وجود تلاش‌های افرادی مانند Ida Tin و تغییر ذهنیت جوامع در مورد موضوعات مربوط به زنان، آمار و ارقام نشانگر این است که تابوهای قدیمی در حال شکسته شدن بوده و سرمایه گذاران زیادی در حال ورود به فمتک هستند.
از عوامل دیگر پذیرش گسترده فمتک در سال 2021، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– افزایش حضور زنان در صنعت سرمایه گذاری خطرپذیر
– افزایش اعتماد به زنان بنیان گذار با مشاهده موارد موفق (بر اساس گفته BCG، زنان بنیان‌گذار توانسته‌اند دو برابر بنیان‌گذاران مرد، مبلغ سرمایه شده در یک شرکت یا استارتاپ را افزایش دهند).
– تامین مالی‌های قابل توجه در فمتک (به عنوان مثال تامین مالی 50 میلیون دلاری سری B شرکت Flo و تامین مالی 110 میلیون دلاری سری D شرکت Maven Clinic و نامگذاری آن به عنوان اولین یونیکورن حوزه فمتک)
– پیدایش محصولات، خدمات، رویکردها و فرصت‌های سرمایه گذاری جدید با رشد این حوزه
طبق داده‌های PitchBook، ارزش بازار فمتک در سال 2021، برای اولین بار از عدد 1 میلیارد دلار عبور کرده و به حدود 1.15 میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که در سال 2020، این عدد کمتر از 700 میلیون دلار بوده است. همچنین در سال 2016 که Ida Tin مفهوم فمتک را ابداع کرد، این بازار حدود 500 میلیون دلار ارزش گذاری می‌شد.
جالب است بدانید که طبق تخمین PitchBook، ارزش بازار فمتک در سال 2030 به 3 میلیارد دلار خواهد رسید.
3 استارتاپ مشهور فمتک در جهان
در ادامه 3 استارتاپ پرطرفدار در حوزه فمتک را بررسی می‌کنیم:
Clue
یک اپلیکیشن موبایلی که خدماتی را در حوزه ردیابی چرخه باروری در اختیار کاربران قرار می‌دهد. از مهمترین این خدمات می‌توان به ارائه اطلاعات مربوط به چرخه قاعدگی، PMS، دوره باروری و همچنین تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به کاربر، تنظیم یادآور اشاره کرد.
Clue به زنان کمک می‌کند تا بر سلامت قاعدگی و باروری خود نظارت داشته و آن را بهبود دهند. آخرین مرحله تامین مالی این شرکت در آگوست 2021 و به مبلغ 19.9 میلیون دلار بوده است.
Maven Clinic
یک پلتفرم سلامت دیجیتال که با هدف بهبود مراقبت از خانواده به ویژه زنان ایجاد شده است. با استفاده از این پلتفرم می‌توانید به شبکه‌ای از پرستاران، متخصص زنان، روانشناسان، فیزیوتراپ‌ها و متخصصان تغذیه دسترسی داشته و از آن‌ها نوبت دریافت کنید.
ارائه مراقبت‌های اختصاصی و اطلاعات آماری دقیق، مهمترین خصوصیت Maven Clinic است. آخرین مرحله تامین مالی این شرکت در آگوست 2021 و به مبلغ 110 میلیون دلار بوده است.
Flo
ارائه دهنده یک پلتفرم سلامت زنان مبتنی بر هوش مصنوعی که چرخه باروری دختران و زنان را ردیابی می‌کند (شامل شروع قاعدگی، پیش بینی مدت چرخه، دوره آمادگی برای بارداری، بارداری، مادر شدن ویائسگی). از مهمترین ویژگی‌های Flo می‌توان به استفاده از هوش مصنوعی و علوم داده برای ارائه خدمات شخصی سازی شده اشاره کرد.
این پلتفرم همچنین شامل نکات و توصیه‌های سلامتی در طول چرخه و یک انجمن خصوصی برای زنان است تا بتوانند نگرانی‌ها و ابهامات خود را به اشتراک بگذارند. Flo در حال حاضر با پشتیبانی از 20 زبان برای اندروید و iOS موجود است. در نهایت، آخرین مرحله تامین مالی این شرکت در دسامبر 2020 و به مبلغ 49.7 میلیون دلار بوده است.
فمتک در ایران و استارتاپ‌های فعال در این حوزه
خوشبختانه در ایران هم با پذیرش مسائل مربوط به زنان و نیاز نیمی از افراد جامعه برای بهره مندی از ابزارها و خدمات در این حوزه، چندین اپلیکیشن و استارتاپ فمتک وجود دارند. البته تعداد استارتاپ‌های فمتک در مقایسه با استارتاپ‌های حوزه سلامت تقریبا ناچیز است و در نهایت به 6 یا 7 عنوان ختم می‌شود.
در ادامه تعدادی از پرطرفدارترین شرکت‌های ایرانی فمتک را معرفی و بررسی می‌کنیم:
ایمپو
ایمپو یکی از کامل‌ترین استارتاپ‌های ایرانی در حوزه فمتک است. هرچند که ایمپو، اپلیکیشن مخصوص آقایان نیز دارد، اما نسخه مخصوص بانوان آن از محبوبیت بالایی برخوردار است. با کمک اپلیکیشن ایمپو می‌توانید چرخه قاعدگی خود را از نظر جسمانی و روانشناختی مدیریت کنید. مشاهده تاریخچه دوره‌ها، تنظیم یادآور و امکان ارتباط با کارشناسان ایمپو از دیگر امکانات ایمپو است.
سرویس “همدل من” یکی از ویژگی‌های متمایز اپلیکیشن ایمپو است که به کمک آن می‌توانید اطلاعات چرخه قاعدگی را با همسر خود به اشتراک گذاشته تا همدلی بیشتری در این مدت دریافت کنید.
دروا
دُروا خود را اینگونه معرفی می‌کند: “من دستیار سلامتی بانوان هستم و به شما یاد می‌دهم که چطور آگاهانه بدنتان را بشناسید”. اپلیکیشن دروا در واقع یک پریود سنج فارسی است که به کمک آن می‌توانید چرخه قاعدگی خود را مدیریت کنید.
پیش بینی تخمک گذاری، مدیریت باروری، ارزیابی ریسک بیماری‌های زنان و ارائه اطلاعاتی در مورد بهداشت قاعدگی از مهمترین امکانات این اپلیکیشن است.
یک زن
یک زن یک پایگاه جامع برای سلامت بانوان و مادران است. این پلتفرم دارای مقالات تخصصی برای دوره‌های مختلف از جمله قبل از بارداری، بارداری، پس از زایمان، ناباروری و غیره است. با نصب اپلیکیشن یک زن نیز می‌توانید به دوره قاعدگی و بارداری خود را ردیابی کرده و در صورت نیاز از متخصصان این حوزه کمک بگیرید.
از سایر سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی فعال در حوزه فمتک می‌توان به ماماناپلاس، گراویدا و مینت اشاره کرد.
نویسنده: معین رفیعی مهر
دیدگاه کاربران