در مقاله پشت پرده روبیکا که در فروردین 99 منتشر شد به مهم ترین ابهامی که در خصوص این اپلیکیشن وجود دارد، یعنی مشخص نبودن اشخاص حقیقی و حقوقی که در پشت آن قرار دارند، پرداختیم.
برای خواندن این مقاله کلیلک کنید.
در این قسمت قصد داریم به حواشی جدید پیرامون این اپلیکیشن پر سروصدا بپردازیم.
آیا روبیکا می تواند جایگزین اینستاگرام شود؟
حدود یک ماه است که به خاطر شرایط کشور دسترسی به اینترنت بین‌الملل قطع و اپلیکیشن پرطرفدار اینستاگرام فیلتر شده است. اپلیکیشنی که نه تنها وسیله‌ای برای ارتباط و سرگرمی، بلکه منبع درآمد و امرارمعاش میلیون‌ها ایرانی بود. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران بین ۹ تا ۱۱ میلیون ایرانی از طریق اینستاگرام معیشت تامین می‌کنند. البته در “گزارش بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی و صنعت تجارت اجتماعی در ایران 1401” از تکراسا تعداد کسب و کارهای اینستاگرامی ایران 415 هزار عدد بیان شده است. اگر اشتغال حدود 1 میلیون نفر را به این 415 هزار فروشگاه وابسته بدانیم و هر خانواده 4 نفر در نظر گرفته شوند، می‌توان گفت معیشت 4 میلیون ایرانی به این پلتفرم وابسته است.
اما نکته قابل تامل اینست که علی رغم اهمیت و وابستگی میلیون‌ها نفر به این شبکه اجتماعی، بسیاری از مردم هنوز حاضر به استفاده از نمونه مشابه داخلی معرفی شده یعنی روبیکا نیستند. این درحالیست که این اپلیکیشن برای جذب مخاطب با صرف بودجه کلان اقدام به تبلیغات بسیار گسترده، ارائه قابلیت‌ها و امکانات بیشمار نظیر تماشای فیلم و سریال و محتوای آموزشی، خرید شارژ و بسته اینترنت و… کرده است. نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، به‌تازگی از حمایت‌های در نظر گرفته‌شده برای سوپراپلیکیشن روبیکا خبر داده و گفته است:
“شنیده می‌شود قرار است ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد دراختیار روبیکا قرار داده شود. این مبلغ از کل سرمایه در اکوسیستم استارت‌آپی بیشتر است.” قاضی البته به این نکته هم اشاره کرده که پیش از این نیز چنین رقمی به پلتفرم روبیکا اختصاص داده شده اما دستاوردهای این اپلیکیشن «صفر» بوده است.
اما دلیل این مقاومت مردم برای عدم استفاده از روبیکا چیست؟
بی‌اعتمادی
یکی از مهم‌ترین دلایل عدم رغبت مردم به استفاده از روبیکا بی‌اعتمادی آن‌ها نسبت به این پلتفرم است. تخلفات مختلف روبیکا در سال‌های اخیر می‌تواند یکی از دلایل این بی‌اعتمادی باشد. تخلفات ترافیکی و درآمدهای غیرقانونی (عدم محاسبه حجم مصرفی اینترنت به صورت نیم‌بها)، ساخت اکانت‌های جعلی، فعالیت بدون مجوز، نقض قوانین رقابت، استفاده غیرمجاز از اطلاعات شخصی کاربران و… تعدادی از این تخلفات است که بعضی از آن‌ها همچنان ادامه دارد.
مشکلات فنی و زیرساختی
در شرایطی که کاربران ایرانی سال‌ها از پیامرسانها و شبکه‌های اجتماعی باکیفیت و سریع خارجی استفاده کرده‌اند و از تجربه کاربری خود رضایت داشته‌اند، استفاده از نمونه‌های کمتر پیشرفته برای آنان دشوارتر هم هست.
نظرات اخیر کاربران درباره روبیکا نشان می‌دهد که این سوپراپلیکیشن حتی در ارسال پیام نیز اختلالاتی داشته و علاوه بر این، سرعت کار آن پایین است. این اختلالات در حالیست که تعداد دانلود این اپلیکیشن در کافه بازار و مایکت تا به این لحظه 27 میلیون بار بوده است. با فرض واقعی بودن این عدد و نیز فعال بودن تمامی این 27 میلیون کاربر، تعداد کاربران روبیکا حدود 56 درصد تعداد کاربران اینستاگرام، که 48 میلیون اعلام شده است، می‌باشد. پلتفرمی که زیرساخت‌های لازم برای خدمت رسانی به نیمی از کاربران اینستاگرام را ندارد آیا می‌تواند جایگزین مناسبی برای کوچ تمامی این 48 میلیون کاربر باشد؟
مخالفت با انحصارطلبی
علاوه بر دلایل ذکر شده بسیاری از مردم به دلیل مخالفت با انحصارطلبی و اجبار، حاضر به نصب این اپلیکیشن نیستند. شاید اگر استفاده از پیامرسانها و شبکه‌های اجتماعی داخلی به عنوان یک موضوع سیاسی مطرح نمی‌شد، آن‌ها شانس بیشتری برای جذب مخاطبان خود داشتند. این دقیقا همان اتفاقی است که بعد از فیلترینگ تلگرام برای پیامرسانهای داخلی افتاد.
در مصاحبه زومیت با تعدادی از مدیرعاملان و بنیانگذاران پیامرسانهای داخلی که اردیبهشت ماه امسال انجام شد، آن‌ها با انتقاد از این سیاست، پیامدهای ناشی از آن را منفی توصیف کردند.
مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان گپ در این باره گفت: “فیلترینگ تلگرام و بحث و جدل‌هایی که بعد از آن مطرح شد، یک اتفاق آسیب‌زا برای پیامرسانهای داخلی بود. مسئولان به جای این که به‌درستی این موضوع را در کشور مطرح کنند و توضیح دهند که فیلترینگ اساساً یک تصمیم سیاسی بوده، طوری این موضوع را مطرح کردند که انگار با هدف حمایت از پیامرسانهای ایرانی فیلترینگ را اعمال کرده‌اند. در هیچ‌یک از دو مرحله فیلترینگ تلگرام هدف حمایت از پیامرسانهای داخلی مدنظر نبوده است.”
همچنین مدیرعامل «گپ» دلیل تأثیرات روانی منفی و تغییر نگاه مردم به پیامرسانهای ایرانی را پیامد مسدود کردن تلگرام در کشور دانست و گفت: “تنها نتیجه اعمال فیلترینگ ایجاد یک موج منفی علیه پیامرسانهای داخلی در میان جامعه کاربری کشور بود. فیلترینگ تلگرام باعث افت مخاطبان پیام‌رسان ما شد. علاوه بر این به مسیر جریان رشد ما و سایر پیامرسانها نیز آسیب زد. این که با بستن یک سرویس خارجی، بخواهیم باعث رشد یک سرویس داخلی شویم، اصلاً امکان‌پذیر نیست.”
میثم عسگری، مدیرعامل پیام‌رسان ایرانی “آی گپ” نیز در این باره گفت: “به نظر من، فیلتر شدن تلگرام بیشتر از آن که به نفع پیامرسانهای داخلی شود، به ضررشان شد و به آن‌ها آسیب زد. به‌طور کلی، محدودسازی برای تلگرام فضا را برای ما سخت‌تر کرد، چون بی‌اعتمادی بیشتر شد، بسیاری اتهام‌ها به پیامرسانها زده شد که ناامن هستند یا تهمت‌های دیگر.”
بیانیه روبیکا: می‌خواهیم در یک فضای رقابتی فعالیت کنیم!
روبیکا در بیانیه‌ای نسبت به حواشی اخیر پیرامون این شبکه اجتماعی واکنش نشان داد و بیان کرد روبیکا از شرایطی که در هفته‌های اخیر برای اینترنت و دسترسی به سرویس های بین المللی پیش آمده و موجب نارضایتی هموطنان شده متاسف است.
همچنین به گفته روبیکا، این اپلیکیشن با سهامداری همراه‌اول و ایرانسل، ماهیتی خصوصی دارد و تاکنون حمایت ویژه‌ای از دولت‌ها دریافت نکرده است.
در ادامه این بیانیه آمده است: “ترجیح می‌دهیم در یک فضای رقابتی، بر اساس مزیت‌های بومی با سایر پلتفرم‌ها رقابت کنیم.”
حال سوال اینست که با وجود ادامه داشتن قطعی اینترنت بین‌الملل، فیلتر بودن رقبای خارجی این پلتفرم، حمایت دولت و ارگان‌های مهم از آن، منظور روبیکا از “رقابت براساس مزیت‌های بومی” چه بوده است؟!
به نظر شما آیا با وجود تمامی این ضعف‌ها و بدبینی مردم نسبت به این اپلیکیشن، روبیکا می‌تواند به جایگزینی برای اینستاگرام در ایران تبدیل شود؟
ممنونم که به روبیکا پرداختید.
به شخصه به همین دلایل سیاسی و عدم اعتمادی که فرمودید، اصلا هیچ نرم افزار ایرانی رو نصب نکرده و نخواهم کرد.