چرا فیسبوک واتساپ را خرید؟

واتساپ یک سرویس پیام رسان رایگان است که بیش از 2 میلیارد نفر در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. این شرکت در سال 2009 توسط برایان اکتون و جان کوم تاسیس شد.

برایان و جان مهندسین شرکت یاهو بودند که به مدت 9 سال در آنجا کار می‌کردند. اما ناگهان تصمیم گرفتند از شغل خود استعفا داده و دور دنیا را بگردند! همه چیز طبق برنامه پیش می‌رفت تا اینکه پس‌اندازشان به پایان رسید. آن‌ها مجبور شدند برای استخدام در فیسبوک درخواست دهند اما فیسبوک آن‌ دو را نپذیرفت. برایان و جان تصمیم داشتند استارتاپ خود را راه‌اندازی کنند که ایده واتساپ به ذهن جان رسید.

جان کوم و برایان اکتون-بنیان‌گذاران واتساپ

پس از فراز و نشیب‌های فراوان و به موفقیت رسیدن واتساپ، در سال 2014 فیسبوک، واتساپ را خریداری و آن را به بزرگترین زیرمجموعه این شرکت در کنار اینستاگرام و فیسبوک مسنجر تبدیل کرد.

واتساپ از ابتدا سه قانون اصلی داشت. بنیان‌گذاران آن با شرط رعایت این سه قانون حاضر به فروش واستاپ به فیسبوک شدند:

1. عدم وجودتبلیغات
2. محیط کاربرپسند
3. حفاظت از حریم خصوصی کاربران

این بدین معنی است که واتساپ نمی‌تواند از دو راه معمول تبلیغات یا فروش اطلاعات کاربران، مانند سایر اپلیکیشن‌ها کسب درآمد کند. پس چگونه فیسبوک حاضر شد آن را به مبلغ بسیار بالای 19 میلیارد دلار خریداری کند؟

واتساپ چگونه برای فیسبوک درآمدزایی می‌کند؟

به نظر می‌رسد واتساپ تنها از دو راه درآمد کسب می‌کند:

1.WhatsApp Business

این سرویس برای مصرف‌کنندگان رایگان است، اما مشاغل باید برای استفاده از این پلتفرم برای فروش و پشتیبانی، در WhatsApp for Business ثبت نام کنند. واتساپ برای پاسخ‌های تاخیری از کسب‌وکارها هزینه دریافت می‌کند.

بنابراین در حالی که کسب‌وکار می‌تواند در عرض 24 ساعت به صورت رایگان پاسخ دهد، برای پاسخ‌های دیرتر از آن، هزینه‌ای دریافت می‌شود. برآورد این هزینه به تعداد پیام‌های ارسال شده از سوی کسب و کار بستگی دارد. هرچه یک شرکت پیام‌های بیشتری ارسال کند، هزینه کمتری می‌پردازد.

WhatsApp Business

2.WhatsApp Pay

این سرویس یک ویژگی پرداخت مشابه PayPal است. کاربران عادی می‌توانند به صورت رایگان برای دیگران پول ارسال کنند. اما از کسب و کارها 3.99٪ در هر تراکنش دریافت می‌شود.

مانند سایر خدمات ارسال پول، این برنامه به یک حساب بانکی مرتبط متصل می شود که وجوه از آنجا برداشت یا واریز می شود. این سرویس در حال حاضر فقط در هند و برزیل بر روی دستگاه های خاص در دسترس است.

WhatsApp Pay

انگیزه مالی یا چیزی فراتر از آن؟

منطقی نیست اگر گمان کنیم این درآمد بسیار اندک، ارزش سرمایه‌گذاری 19 میلیارد دلاری را داشته است. به نظر می‌رسد هدفی فراتر از کسب درآمد مالی باعث شده مارک زاکربرگ تا این حد مشتاق تصاحب واتساپ باشد. اما این هدف چه بوده است؟

ایمیل‌ها و نمودارهای محرمانه فیسبوک که در سال 2018 منتشر شده است، نشان می‌دهد که در واقع این مبلغ نسبت به ارزش واقعی این معامله مبلغ کمی محسوب می‌شود! برای ماه‌ها، این شرکت با استفاده از Onavo، یک برنامه VPN و تجزیه و تحلیل داده (که اطلاعات کاربران را بدون اطلاع آن‌ها جمع‌آوری می‌کرد)، واتساپ را با وسواس ردیابی می‌کرد. داده‌های به دست آمده نشان می‌داد که این اپلیکیشن پیام‌رسان نه تنها یک رقیب در حال رشد، بلکه یک قاتل بالقوه فیسبوک نیز است.

نمودارهای “بسیار محرمانه” – بخشی از مجموعه اسنادی که در سال 2018 توسط کمیته پارلمانی دیجیتال، فرهنگ، رسانه و ورزش بریتانیا (DCMS) منتشر شد – نشان می‌دهد که واتساپ در جنگ برنامه‌های پیام‌رسان در اوایل دهه ۲۰۱۰ یک غارتگر رو به رشد بوده است.

در حالی که فیس بوک (و سپس اینستاگرام تازه خریداری شده توسط فیس بوک) در صدر جدول برنامه‌های تلفن همراه ایالات متحده برای آیفون قرار گرفته بودند (بر اساس آمار ارائه شده توسط Onavo)، واتساپ به طور پیوسته در حال رشد بود و از برنامه های تلفن همراه محبوب مانند Tumblr، Foursquare، Vine و Google+ پیشی می‌گرفت.

مهم‌تر از همه، داده های Onavo از آوریل 2013 نشان داد که واتساپ به شدت از نسخه موبایلی فیسبوک مسنجر در مناطق خاصی پیشی گرفته است. نمودار محرمانه دیگری که بعدا  منتشر شد نشان می‌داد که واتساپ روزانه 8.2 میلیارد پیام ارسال می‌کند در حالی که پیام رسان فیسبوک (نسخه موبایل) 3.5 میلیارد پیام در روز ارسال می‌کند.

به طور مشابه، نمودارهای Onavo نشان داد که مدت زمان تعامل کاربران در واتساپ از پیام رسان فیسبوک پیشی گرفته بود.

واتساپ یک رقیب خطرناک

ظهور واتساپ در لحظه ای حیاتی رخ داد. درست زمانی که فیسبوک به طور کامل به پتانسیل  خود به عنوان شرکتی که اولین در تلفن همراه است، پی برد و پیام رسانی را به یک سرویس اصلی تبدیل کرد. واتساپ به سرعت نشان داد که می‌تواند با فیسبوک در مهمترین میدان نبردش رقابت کند.

با ظهور سایر برنامه‌های پیام‌رسان مانند وی چت، کیک، لاین و وایبر که همگی نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از رشد را نشان دادند (به‌ویژه در بازارهایی مانند آسیا)، فیسبوک هم آسیب‌پذیری و هم فرصت را در واتساپ دید.

البته احتمالا دسترسی به اطلاعات محرمانه میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان دلیل بسیار مهم دیگر زاکربرگ برای خرید واتساپ بوده است. هرچند یکی از قوانین اصلی واتساپ از ابتدا، حفظ حریم کاربران بوده است اما احتمالا (با توجه به متهم شدن فیسبوک به نقض حریم کاربران) پس از تصاحب آن توسط فیسبوک این قانون نقض شده است.

بدین ترتیب فیسبوک که حاضر نشده بود جان و برایان را استخدام کند، 5 سال بعد و در سال 2014 مجبور شد برای جلوگیری از آسیب دیدن توسط شرکت قدرتمندی که آن‌ها تاسیس کرده بودند 19 میلیارد دلار بپردازد.

نویسنده: حانیه خادم / Haniyeh Khadem