در ماه گذشته شاهد انتشار گزارش ها و مقالاتی در مورد ارزشگذاری دیجی کالا بودیم.انتشار این گزارشات، باعث شکل گیری سوالی در ذهن من شد: بزرگترین و باارزش ترین استارتاپ کشور( یا یکی از بزرگترین و باارزش ترین استارتاپ‌ها) چه جایگاهی در کنار بزرگترین شرکت ها و کمپانی های ایران دارد. آیا در حال حاضر می توان جایگاهی برای استارتاپ ها در بین 100 شرکت با ارزش ایران متصور بود؟
قبل از اینکه بخواهم به پاسخ این سوال بپردازیم، بهتر است نگاهی به نحوه ارزشگذاری دیجی کالا در این مقالات بیندازیم. البته در این جا قصد ندارم به واکاوی این ارزشگذاری ها بپردازم چون همین طور که در خود این گزارش‌ها نیز عنوان شده است، برای ارزشگذاری سهام یک شرکت یا استارتاپ به اطلاعات کامل و دقیقی از کسب و کار و صورت‌های مالی آن احتیاج است و ارزشگذاری با توجه به مفروضات بسیاری که در این گزارشات لحاظ شده است، از اعتبار کمی برخوردار است.
روایت اول: ارزش 15 هزار میلیارد تومانی دیجی کالا
وحید فخر، مدیر سرمایه گذاری صندوق رویش لوتوس، در بخش پنجم مقاله خود با عنوان” بازار تجارت الکترونیک (E-Commerce) ایران و محاسبابات مالی مربوط به دیجیکالا”، ارزشگذاری حدودی از دیجی کالا ارائه داده است. این ارزشگذاری براساس اطلاعات گزارش سال99 دیجی کالا و براساس روش Peer Multiple صورت گرفته است.
در این مقاله آقای فخر براساس رکورد تعداد کالای فروش رفته روزانه سال 99، تعداد متوسط فروش روزانه دیجی کالا را 400 هزار قلم کالا در روز برآورد کرده است. در ادامه نیز براساس متوسط قیمت لیست پرفروش ترین کالاهای سال 99، میانگین خرید هر کاربر را 100 هزار تومان در نظر گرفته است که براین اساس فروش دیجی کالا در سال 99 را 14.4 همت (هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.
در نهایت نیز با مقایسه دیجی کالا با افق کوروش و براساس نسبت EV/S ( قیمت به فروش) ارزش دیجی کالا حدود 15 همت برآورد شده است. ( با توجه به اینکه دیجی کالا هنوز وارد بازار بورس نشده است، 21.7% تخفیف عدم نقدشوندگی در این محاسبات لحاظ شده است. )
روایت دوم: ارزش 17 تا 21 هزار میلیارد تومانی دیجی کالا
شرکت مشاوران ارزش سورین نیز در گزارش خود دیجی کالا را براساس روش Peer Multiple ارزشگذاری کرده است.( این گزارش را می توانید از این بخش دانلود کنید.) در این گزارش، فروش حاصل از مارکت پلیس دیجی کالا با توجه به تعداد فروشنده فعال در این پلتفرم و متوسط فروش 51 میلیون تومان برای هر فروشنده فعال ،که در گزارش سال 99 دیجی کالا آمده است، 50 تا 60 همت برآورد شده است. با درنظرگرفتن کمیسیون متوسط 10 درصد در مارکت پلیس، درآمد حاصل دیجی کالا از مارکت پلیس 5 تا 6 همت برآورد شده است.
با توجه به سهم 70 درصدی مارکت پلیس از فروش کل دیجی کالا که در چهارمین گردهمایی دیجی کالا در آبان 98 عنوان شده بود و با فرض سهم 80 درصدی مارکت پلیس در سال 99، فروش مستقیم دیجی کالا در این سال، 12 تا 15 همت تخمین شده است. با در نظرگرفتن متوسط حاشیه سود 25 درصد، درآمد دیجی کالا از فروش مستقیم در سال 99، حدود 3.5 همت تخمین زده شده است.
در نهایت با توجه به نسبت EV/R ( قیمت به درآمد) 1.4 در افق کوروش، ارزش دیجی کالا با در نظرگرفتن تخفیف 20 درصد عدم نقدشوندگی 17 تا 21 همت برآورد شده است.
(همان طور که قبلا عنوان شد در این مقاله قصد ندارم به بررسی ارزشگذاری های این دو تا مقاله بپردازم اما با توجه به مفروضاتی که در این گزارشات استفاده شده است، به نظرم ارزشگذاری انجام شده توسط شرکت مشاوران ارزش سورین از دقت بیشتری برخوردار است.)
روایت سوم: ارزشگذاری حدودا 20 هزار میلیارد تومانی دیجی کالا توسط سرمایه گذار خارجی
ارزشگذاری های انجام شده در بالا، ارزشی بین 15 تا 20 هزار میلیارد تومان را برای دیجی کالا درنظرگرفته اند. اما اگر نگاهی به گزارشات پامگرنت، سرمایه گذار خارجی اکوسیستم استارتاپی ایران، که در آوریل 2021 بیندازیم با رقم متفاوتی نسبت به ارزشگذاری های بالا مواجه می شویم. همان طور که می دانید 33.2 درصد از سهام دیجی کالا در اختیار مجموعه IIIC، دیگر سرمایه‌گذار خارجی اکوسیستم ایران، قرار دارد و 28.6 درصد از سهام IIIC نیز متعلق به مجموعه پامگرنت است.
(برای آشنایی بیشتر با سرمایه‌گذاران خارجی اکوسیستم استارتاپی ایران کلیک کنید.)
هرچند در گزارش آوریل 2021 پامگرنت به طور مستقیم اشاره‌ای به ارزش دیجی کالا نشده اما ارزش IIIC، 12.8 همت برآورد شده است. اگر فرض کنیم 50 درصد وزن پرتفوی IIIC را دیجی کالا تشکیل داده است، با توجه به اینکه 33.2 درصد سهام دیجی کالا در اختیار IIIC است، تقریبا به همان عدد 20 همتی برای ارزش دیجی کالا خواهیم رسید.
نیمی از شرکت های حاضر در بورس تهران ارزشی بیشتر از دیجی کالا دارند.
برگردیم به سوالی که در ابتدای مقاله مطرح کردیم:
بزرگترین استارتاپ کشور از لحاظ ارزش چه جایگاهی بین سایر شرکت های کشور دارد؟ آیا می توان گفت که در حال حاضر دیجی کالا یکی از 100 شرکت باارزش کشور است؟
محاسبات خود را با فرض ارزش 20 هزار میلیارد تومانی ادامه می دهیم. اگر لیستی از تمام شرکت های حاضر در بورس و فرابورس کشور براساس ارزش بازارشان تهیه کنیم و این شرکت ها را به ترتیب ارزش بازارشان مرتب کنیم، به نتیجه جالبی خواهیم رسید.
با در نظرگرفتن ارزش بازاری 20 هزار میلیارد تومانی برای دیجی کالا، این استارتاپ در جایگاه 349 این لیست قرار خواهد گرفت، به بیانی دیگر 348 شرکت( از 728 شرکت) ارزش بازاری بیشتر از دیجی کالا دارند. (با درنظر گرفتن ارزش 5 هزار میلیاردی این جایگاه به مراتب بدتر خواهد بود، ضمن اینکه این مقایسه تنها با شرکت های با سهامی عام صورت گرفته است)
در حال حاضر نیمی از شرکت های حاضر در بازار بورس و فرابورس کشور، ارزش بازاری بیشتری از دیجیکالا دارند و برای اینکه این استارتاپ به لیست 100 شرکت با بیشترین ارزش بازار برسد، باید بیش از 500 درصد رشد داشته باشد.
نکته: این لیست در تاریخ 5 مهرماه تهیه شده است و در زمان تهیه این لیست برخی از شرکت ها متوقف بوده اند که در این لیست لحاظ نشده اند.
پ.ن: بخش زیادی از شرکت های بورسی ماهیتی دولتی دارند و شاید در صورت تهیه لیستی از شرکت هایی که ماهیتی کاملا خصوصی دارند با نتایج متفاوتی روبرو شویم.
نویسنده: وحید وفایی
دیدگاه کاربران